Financiële soliditeit

In het coalitieakkoord is opgenomen dat Hardenberg haar solide financiële positie wil behouden en verstevigen. De risico’s zijn afgedekt met een adequaat weerstandsvermogen (norm tussen 1 en 1,4) om de som van de risico’s af te dekken. Financiële soliditeit is een onderdeel van een structureel sluitende meerjaren begroting. Hierbij wordt er gekeken of er voldoende middelen beschikbaar zijn om op korte termijn risico’s en nadelen te kunnen dekken.
Weerstandsvermogen
Om te bepalen of wij de vastgestelde risico’s kunnen opvangen, schatten we zowel het benodigde weerstandsvermogen als de beschikbare weerstandscapaciteit in. Het benodigde weerstandsvermogen bedraagt naar verwachting €18,6 miljoen. De beschikbare capaciteit, gevormd door de algemene en bestemmingsreserves, komt per 31 december 2026 uit op circa €94,3 miljoen. Dit resulteert in een weerstandsfactor van 5,1, terwijl de norm die de gemeente Hardenberg hanteert op 1,4 ligt. Daarmee voldoet de huidige weerstandsfactor ruimschoots aan de gestelde norm.

Onderstaande grafiek toont het verloop van de algemene reserve en de bestemmingsreserves ten opzichte van de benodigde weerstandscapaciteit. Tot en met 2029 wordt ruimschoots voldaan aan de vastgestelde weerstandsfactor van 1,4.

Bedragen x €1.000.000
Stelposten
Onderdeel van onze weerstandspositie is een aantal structurele stelposten. Deze stelposten zijn opgenomen voor de opvang van eenmalige en structurele nadelen. Bijvoorbeeld voor het opvangen van mutaties in de de loon- en prijscompensatie.
Daarnaast hebben wij een aantal “stelposten” opgenomen in de begroting 2026 die een taakstelling zijn en / of een tijdelijke maatregel. Deze kunnen een risico vormen wanneer ze niet worden ingevuld. Deze stelposten hebben wij in deze begroting zoveel mogelijk afgebouwd c.q. invullen.
Stelposten voor lonen en prijzen
De algemene uitkering van het gemeentefonds is de belangrijkste bron van inkomsten voor gemeenten. De jaarlijkse toe- en afname van het gemeentefonds wordt het accres genoemd. Het accres is gesplitst in een volume- en een loon- en prijsdeel. Bij de meicirculaire hebben wij accres ontvangen om de loon - en prijsstijging te compenseren. De volume, loon- en prijsstijgingen van het Rijk worden gebaseerd op de ontwikkeling van het bruto binnenlandsproduct (bbp). Wij zien dat de jaarlijkse stijgingen van de lasten op een aantal onderdelen hoger ligt dan de bbp index. Waar de lasten van de gemeente meer groeien dan het bbp is een nadere afweging nodig.
De huidige CAO gemeenten heeft een looptijd van 2 jaar, van 1 april 2025 tot en met 31 maart 2027. De stijging in 2027 wordt ten laste gebracht van deze stelpost, daarom is een reservering noodzakelijk. Ook de CAO voor de Wsw is nog niet definitief en maakt dat wij hier een reservering voor moeten opnemen.
Deze stelpost zorgt er voor dat je in de toekomst ook wendbaar blijft om dit mogelijk op te vangen, zonder meteen te heroverwegen.  

Bedragen x €1.000
Reëel begroten
Deze stelpost is nader onderbouwd in de PPN2026 en wordt geëffectueerd in de begroting 2026. De taakstelling van €3,5 miljoen reëel begroten is als dekking opgenomen voor o.a. de kapitaallasten die voortvloeien uit de kansen- en investeringsagenda. We hebben opnieuw gekeken naar een realistische planning, naar eenmalige of structurele dekking en de investeringen op actuele kapitaallasten gezet. Door het actualiseren van de kansen en investeringsagenda wordt een deel van deze stelpost ingevuld in de eerste jaren en deze stelpost in 2029 uiteindelijk gerealiseerd.

Bedragen x €1.000
(tijdelijke) maatregel dekking Algemene Reserve
In de begroting 2025 hebben wij gebruik gemaakt van de mogelijkheid om het “surplus van de Algemene Reserve” in te zetten als structureel dekkingsmiddel. De BBV-regelgeving biedt de ruimte om de Algemene Reserve in te zetten om de begroting structureel te laten sluiten. Dit is echter een tijdelijke maatregel om weer toe te groeien naar structureel en reëel evenwicht. Wij vinden het belangrijk dat onze begroting structureel en reëel in evenwicht is en blijft. Wij bouwen daarom deze maatregel af.

Bedragen x €1.000
BCF compensatiefonds
Gemeenten kunnen de betaalde btw op de inkoop overheidstaken terugvorderen op het BTW compensatiefonds (BCF). Dit fonds heeft een plafond. Wanneer er collectief een groter beroep gedaan wordt op het BCF fonds dan dat er in het fonds zit kan het betekenen dat gemeenten minder uitgekeerd krijgen. Dit laatste heeft plaatsgevonden bij de meicirculaire 2025. Wij verlagen deze stelpost met het bedrag uit de meicirculaire.

Bedragen x €1.000
Reserves
In Hardenberg werken we met een algemene reserve en kennen wij enkele bestemmingsreserves. De algemene reserve dient als dekkingsmiddel voor het opvangen van nadelen die op verschillende terreinen kunnen ontstaan, zoals: opvangen verliesvoorzieningen / afwaarderingen grondexploitaties, mutaties in de algemene uitkering, faseringsverschillen taakstellingen, frictiekosten, rente mutaties en afdekken eenmalige begrotingstekorten. Voor het opvangen van deze, niet of heel moeilijk te kwantificeren risico’s is het van belang om een algemene reserve aan te houden. Daarnaast beschikken we over enkele bestemmingsreserves. Deze middelen zijn, zoals de naam al aangeeft, door de gemeenteraad toegewezen aan specifieke doelen. Onderstaande grafiek toont het geprognosticeerde verloop van zowel de algemene reserve als de bestemmingsreserves.

Bedragen x €1.000.000